Het proces van strategievorming: positioneren, formuleren en executie
Het proces van strategievorming bestaat volgens de theorie uit 3 opeenvolgende stappen:
- Positioneer je organisatie klip en klaar: ken de concurrentie, weet tegen wie en wat je moet gaan opboksen en baken je productmarktcombinaties scherp af. Verken je strategie opties.
- Formuleer een organisatiestrategie: met een groeistrategie opstellen komen allerlei cruciale vragen op tafel te liggen. Een strategie formuleren voorbeeld: hoeveel machines, mensen en kapitaal heb je nodig als je heel Nederland wilt uitrusten met laadpalen voor elektrische auto’s?
- Start de strategie executie: benoem een directielid die het strategie implementatie traject gaat managen.
Figuur 1: Het proces van strategievorming: positioneren, formuleren en executie
Op deze trits en de volgorde valt niets af te dingen: hij is logisch en begrijpelijk. Je kunt niet eerst een strategie gaan implementeren als je er niet eens een hebt geformuleerd. Maar het proces van ambachtelijke strategie ontwikkeling is een dynamisch strategieproces, waarbij een top-down strategie en een bottom-up strategie elkaar in de praktijk succesvol kunnen afwisselen. Leren wat werkt en wat niet werkt, bijsturen en fijnslijpen.
Mintzberg deed er niet geheimzinnig over: topmanagers die zich op de borst kloppen nadat ze succesvol waren geweest en daarbij vol trots verwezen naar de door hen eerder uitgestippelde bedrijfsstrategie, creëren een schijnwerkelijkheid. Zo onderschatten ze schromelijk de wezenlijke bijdrage die mensen op de werkvloer doorgaans leveren aan het proces van strategiebepaling en strategieontwikkeling.
Het nut van een SWOT analyse, strategie-sessies en agile strategie
Rasondernemers, zoals bijvoorbeeld KLM’s eerste president-directeur en luchtvaartpionier Albert Plesman, baseerden hun bedrijfsstrategieën misschien nog op hun onderbuikgevoel of het befaamde Fingerspitzengefühl, maar tegenwoordig komt er bij ondernemen veel meer om de hoek kijken. Zonder heldere strategische doelstellingen, degelijke businessplannen, scherpe markt- en concurrentieanalyses en milieueffectrapportages krijg je als ondernemer geen voet aan de grond.
Een duurzame strategie voor bedrijven die al wat langer bestaan kan eigenlijk niet zonder een periodiek uitgevoerde SWOT analyse, niet te verwarren met een SWOT strategie. Immers het opstellen van een SWOT is geen doel op zich, maar een hulpmiddel om de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van de in- en externe omgeving in kaart te brengen.
Maak strategie en organisatie agile proof
Organisaties die hip willen overkomen bedienen zich van een agile strategie, hoewel daar de glans ook een beetje van af raakt. Een agile strategie maskeert soms een gebrek aan focus en kan kostbaar zijn bij veel iteraties. Zeker als je probeert met elke wind mee te waaien. Raadpleeg onze strategieconsultants voor de nieuwste ontwikkelingen. Passionned Group gelooft in ieder geval in een strategiedreven aanpak en organiseert regelmatig strategie-sessies voor klanten.
Strategie betekenis bedrijf: wat betekent strategie?
De werkelijke betekenis van strategie komt naar voren als medewerkers elke dag hun steentje aan de business strategie kunnen bijdragen. Een strategie van een onderneming stippelt de koers uit naar de toekomst: hoe kom je zo snel mogelijk op de gezamenlijk vastgestelde eindbestemming. In het woordje “hoe” ligt de kern van de organisatiestrategie betekenis: diepgaande kennis is nodig bij de directie en managers over hoe de strategie doelstellingen te realiseren. Ze moeten precies weten aan welke knoppen ze kunnen draaien: van marketing tot HR, van innovatie tot IT en van financiën tot kwaliteitsmanagement. En ze moeten dit natuurlijk ook haarfijn kunnen uitleggen en toelichten en de medewerkers warm laten lopen voor strategie veranderen. Precies dat geeft je bedrijfsstrategie betekenis.
Wat is een bedrijfsstrategie? Wat is strategie?
Strategie heeft niet alleen met doelen te maken, maar ook met de randvoorwaarden waarbinnen je als organisatie kunt opereren om die doelen te realiseren. Denk bijvoorbeeld aan wet- en regelgeving ten aanzien van de uitstoot van CO2 of ethische kaders voor het toepassen van algoritmes. Zo komen we tot een strategie definitie:
Strategie begint waar tactiek tekortschiet.
Dit zegt nog niks over het “verschil strategie en tactiek”, maar maakt wel duidelijk dat strategie tactiek overrulet. En wat is een bedrijfsstrategie? De strategie van een bedrijf bestaat uit een verzameling kritieke processen die de motor vormt van het dagelijkse verdienmodel.
Je bedrijfsstrategie is dus eigenlijk een weerspiegeling van je businessmodel.
Maatschappelijke betekenis strategie: voorbeeld van een strategie
Een organisatiestrategie staat niet los van de werkelijkheid, maar heeft ook een maatschappelijke betekenis en relevantie. Wat is bijvoorbeeld een kritiek proces in een ziekenhuis? Dat de OK een optimale bezetting kent. Niet te hoog, want dan blijven er patiënten op de gang liggen en moet je operaties uitstellen. Niet te laag, want dat kost geld als patiënten klaarblijkelijk wegblijven. Om die perfecte balans uit te dokteren moet je dus precies weten hoe de in- en uitstroom van patiënten kan worden ingeregeld over de tijd heen. Kennis, kennis en nog eens kennis. We kunnen het niet genoeg benadrukken. Markt- en productkennis, kennis van je processen, je mensen, leveranciers, enzovoorts. Kennis bevordert de strategievorming en vormt de kern van het antwoord op de vraag “wat is bedrijfsstrategie”. Beperk jezelf niet en ga strategieversnellen door kennis over de kritieke processen te vermeerderen met behulp van bijvoorbeeld data analytics. En ga je de organisatie strategie meten en visualiseren met dashboards.
Het boek 'De wendbare organisatie'
Het boek 'De wendbare organisatie' is een geschikt boek voor directies en managers die strategische keuzen maken en hun strategie willen bepalen of herijken. De kwaliteit van al deze strategische keuzes bepaalt of de organisatie zal overleven. De auteur van het boek legt extra nadruk op de noodzaak van een agile strategie want de snelheid waarmee de wereld tegenwoordig verandert is groot.
De positioneringsstrategie: strategie onderneming start met afbakenen
De eerste stap van een bedrijfsstrategie maken is altijd een heikel punt. Voor veel gespecialiseerde strategie bedrijven is het een kolfje naar hun hand: zij adviseren vaak vooral om vast te houden waar je goed in bent en daar steeds beter in te worden. Het aloude adagium van ‘schoenmaker blijf bij je leest’ gaat op. Maar de opties voor je strategie zijn er niet voor niets. Je mag ook ruimte reserveren om te experimenteren en uitstapjes te maken: zoeken naar het gat in de markt. Af en toe een uitstapje maken naar de blauwe oceaan. En dat is een delicate balans die het management moet zien te vinden in de positionering van de onderneming en in het bijzonder in het proces van strategievorming. De volgende punten wil je bij het opstellen van de groeistrategie van je bedrijf adresseren:
Figuur 2: Een voorbeeld van een missie visie strategie model van Passionned Group. We geven natuurlijk niet al onze strategiegeheimen prijs, vandaar dat het model niet alle details bevat.
- Geef de toegevoegde waarde aan: welke waarde voeg je toe voor je klanten? Door jouw producten en/of diensten kunnen je klanten bijvoorbeeld sneller dan voorheen (of dan de concurrent) van a naar b komen met het vliegtuig of met een elektrische auto. Definieer de toegevoegde vooral vanaf het allereerste begin 100% lean, dan raak je later niet verstrikt in een wirwar van administratieve of controlerende (overbodige) processen. Hierbij is het ook niet onbelangrijk om te realiseren dat de toegevoegde waarde van je onderneming steeds vaker zit in de service en het gebruiksgemak en niet per se in het product zelf.
- Bepaal de productmarktcombinaties: op welke (nieuwe) markten richt je je met welke bestaande of nieuwe producten en diensten? Ook hier zul je waar nodig de vraag van toegevoegde waarde aan de orde moeten stellen, want die kan per productmarktcombinatie behoorlijk verschillen.
- Definieer de benodigde strategische competenties: gegeven de voorgaande antwoorden welke strategische competenties zul je dan als onderneming in huis moeten hebben of halen. De groeistrategie van Ahold heeft zich bijvoorbeeld in de loop der jaren ontwikkeld naar de strategische competentie “snel een nieuwe winkel kunnen openen”.
- Bereid je voor op meerdere toekomsten: je positionering strategie moet ook rekening houden met de toekomst. Met scenarioanalyse ga je na welke mogelijke toekomsten zich kunnen ontvouwen en vervolgens maak je een keuze op basis van waarschijnlijkheid en welke scenario’s het beste passen bij de strategische competenties behorend bij de strategie van je organisatie. Zie ook ons boek ‘Business Flight Simulator’.
- Ontwikkel een missie visie strategie model: in dit document, ook wel visie missie strategie model genoemd, leg je je missie en visie vast en beschrijf je in hoofdlijnen je positioneringsstrategieën. Doe dat kort en bondig en het liefst op één A4’tje want je moet het snel kunnen uitleggen. TIP: benoem in dit strategiedocument ook kort de unique selling points (USP’s) van je organisatie, de producten en diensten. Je kunt in plaats van een missie visie strategie model ook een business model canvas gebruiken.
Nu je dit allemaal hebt gedaan, krijgt de fundering van je strategie en bijbehorende organisatie langzaamaan vorm, maar zoals we eerder al lieten doorschemeren zit het venijn van de groei strategie van een organisatie in de staart. Het volgende onderdeel gaat in op de belangrijke stap waar je ‘strategie bepalen’ tot in detail gaat uitwerken.
Hoe ga je je strategie bepalen en strategie formuleren?
Een bedrijfsstrategie bepalen, een business strategie bepalen, een strategie ontwikkelen of een groeistrategie bepalen is veel ingrijpender dan je in eerste instantie misschien denkt. Je zult zaken volgtijdig moeten formuleren. De juiste volgorde hierbij is missie, visie en dan pas strategie bepaling.
Door deze exercitie word je namelijk gedwongen om eerst een aantal fundamentele vragen te stellen. Indringende, soms zelfs hele persoonlijke vragen die op het eerste gezicht niets met strategiebepaling of je organisatiestrategie te maken lijken te hebben.
- Waartoe zijn wij op aarde?
- Hoe sta je in het leven?
- Welk mensbeeld hanteer jij eigenlijk?
- Wat zijn je persoonlijke drijfveren?
- Wat wil je bereiken in het leven?
- Welke normen en waarden vind jij belangrijk?
- Maar ook: hoe denken wij als bedrijf over zakendoen en ethiek?
- Wat is onze commitment ten aanzien van duurzaamheid?
- Vinden we welvaart belangrijker dan welzijn?
De antwoorden op al deze vragen bepalen voor een groot deel je missie en hoe je organisatie strategie (groeistrategie bedrijf) er uiteindelijk uit gaat zien. Zelfs als je werkt bij een groot bedrijf waar de business strategie al jarenlang min of meer vast staat, kan het zeker geen kwaad om regelmatig te reflecteren op deze “fundamentals”. De tijdgeest, technologie, markten, businessmodellen en consumenten veranderen – soms heel plotseling – en je wilt de boot natuurlijk niet missen.
Meer leren over het ontwerpen en valideren van strategieën? Schrijf je in voor de eendaagse Business Flight Simulator cursus.
Strategie bepalen bedrijf
Hoe bepaal je een strategie? Strategie bepaling wordt voorafgegaan door een missie statement en een visiedocument. De organisatiestrategie wordt gevoed door de missie en visie van de onderneming. De begrippen missie, visie, kernwaarden en strategie bepaling worden in de praktijk echter nogal eens door elkaar gehaald. We lichten ze daarom kort toe aan de hand van een praktijkvoorbeeld (voorbeeld van een strategie).
In een missie wordt het bestaansrecht van de organisatie zo kort mogelijk verwoord, het liefst in één korte zin. Het geeft het fundament van je organisatie weer. McDonald’s bijvoorbeeld beschouwt het als haar missie om gasten een spontaan geluksmomentje te bieden met het aanbieden van fresh en fast food waar zij zich goed bij voelen. Kernwaarden die hierbij passen zijn kwaliteit, service, kraakhelder en waar voor je geld.
Een visie geeft aan waar een organisatie voor staat. Waar ga je voor? McDonald’s streeft bijvoorbeeld naar een inclusieve, people-centered werkomgeving waar iedereen zichzelf kan zijn en zich optimaal kan ontplooien.
Een businessstrategie is de uitwerking van het visiedocument. Een strategie geeft aan hoe wil je de missie en visie wilt realiseren? Met welke middelen, mensen, middelen, financiën én data ga je de missie en visie verwezenlijken?
Strategie bepaling of een hele nieuwe strategie bedenken vergt bovendien een lenige en creatieve geest. Het management van McDonald’s heeft met haar themacampagnes door de jaren heen laten laten zien dat zij over zo’n geest beschikt. Oorspronkelijk was het motto “Think global, act local”. Onder druk van de gezondheids- en fitnessstrend werd het “Good Fastfood” en met “Good Food Fast” werd weer ingespeeld op de gemakstrend. Vandaag de dag geeft “Always Open for Good Times” in combinatie met het lopende duurzaamheidsprogramma “Scale for Good” de huidige missie, kernwaarden, visie en bedrijfsstrategie goed weer. De financiële resultaten zijn alweer op het niveau van voor de Corona-crisis.
Kortom: het geleidelijk van een strategie veranderen en je missie tijdig aanpassen aan de tijdgeest loont.
Hoe beschrijf je een strategie?
Na de beantwoording van bovengenoemde persoonlijke vragen ga je een bedrijfsstrategie ontwikkelen, een strategie opstellen, strategie maken, strategie schrijven of je bestaande bedrijfsstrategie verbeteren. Het maakt niet uit hoe je het benoemt, als je een aantal kernvragen maar beantwoordt. Op welke markten wil je domineren en welke product-marktcombinaties passen daarbij? Wat ga je wel doen en eigenlijk nog veel belangrijker is de vraag: wat ga je niét doen? Concerns als Vendex en Philips hadden ooit een waaier aan activiteiten en werden gedwongen steeds meer onderdelen af te stoten of zich helemaal te focussen op slechts één tak van sport, zoals Philips Healthcare vandaag de dag nog doet. En zelfs dat (een strategie uitwerken voor één productlijn) is nog moeilijk genoeg.
Een strategie beschrijven in vijf stappen
Een solide business strategie bevat vijf essentiële stappen die je als volgt kunt samenvatten:
- Bepaal het ambitieniveau. Welke concrete doelstellingen en resultaten wil je met je bedrijfsstrategie bereiken? Wat is de maatschappelijke impact van jouw producten en diensten? Welke “foot print” laat jouw bedrijf achter? In hoeverre ben je bijvoorbeeld bereid CO2-uitstoot te compenseren?
- Bepaal de kernwaarden die je wilt uitdragen naar de markt? Dit zijn heilige principes of gouden gedragsregels die voor jouw bedrijf en busines strategie essentieel zijn. Hieraan mag niemand binnen het bedrijf tornen. De kernwaarde “integriteit” houdt voor een bouwbedrijf of financiële dienstverlener bijvoorbeeld in dat je steekpenningen, zwartwerken en witwassen taboe verklaart.
- Beschrijf de organisatiestrategie in operationele termen. Bij alle medewerkers – van de top tot de werkvloer – moet de organisatiestrategie tussen de oren zitten. Strategievorming en strategische thema’s moeten in de dagelijkse workflow van de medewerkers worden verankerd. Maak strategie tot een doorlopend proces.
- Bepaal hoe je de voortgang van de organisatiestrategie gaat monitoren. Definieer een aantal SMART doelen, kritieke succesfactoren en KPI’s en plan vervolgens de strategie aan de hand van een aantal te bereiken mijlpalen. Een groeistrategie bepalen en monitoren doe je mede op basis van continu verbetercirkels (PDCA).
- Test je bedrijfsstrategie. Banken en verzekeraars hebben inmiddels door schade en schande wijs geworden ervaring opgedaan met zogenoemde stresstesten. Zeker in deze tijd is het testen van je organisatiestrategie geen overbodige luxe. “Herijking strategie” zou regelmatig een agendapunt moeten zijn tijdens vergaderingen van bestuurders en commissarissen.
Strategie bedrijf verbeteren? Een strategie beschrijven vraagt soms om een frisse blik van buiten. Heb je hulp nodig bij een strategie definieren, een bedrijfsstrategie opstellen of aanscherpen, neem contact op met een van onze strategieconsultants.
De SMART KPI Gids
De SMART KPI-bepaler helpt je bij het vinden van de juiste (strategische) key performance indicators (KPI's). Zodat je moeiteloos je strategie kunt monitoren en bijsturen op zaken die voor het succes van je strategie belangrijk zijn. Met meer dan 350 voorbeelden uit diverse sectoren is deze gids onmisbaar voor elke organisatie die de strategie executie willen monitoren, verfijnen en versnellen.
Strategie bepalen model
De managementliteratuur staat bol van de strategie modellen, stramienen voor strategie en business innovatie en templates voor het visualiseren van je businessstrategie, enzovoorts. Strategie modellen heb je dan ook in alle soorten en smaken.
Figuur 3: Kies voor een bedrijfsstrategie die is gebaseerd op de principes van de Blauwe Oceaan Strategie
Misschien wel het meest tot de verbeelding sprekende strategiebepaling model voor een heldere management strategie is de Blauwe Oceaan strategie zoals beschreven door Kim en Mauborgne. Hyperconcurrentie leidt slechts tot een bloedrode oceaan van rivalen die vechten om een steeds kleinere winstmarge. Op basis van een studie onder 150 bedrijven, adviseren zij organisaties om een nieuwe, onontgonnen markt te ontdekken of te creëren: de blauwe oceaan. In hun boek leggen de auteurs uit hoe je strategische waarde-innovatie kunt realiseren. Stop met de concurrentiestrijd in de rode oceaan en richt je op het onontgonnen rendabele terrein van de blauwe oceaan.
Ook het populaire Business Model Canvas van Osterwalder en Pigneur biedt een aantal handvatten voor een herinterpretatie van je businessstrategie. Hiermee kun je volgens hen op constructieve wijze gevestigde businessmodellen ter discussie stellen en de omgeving waarin je eigen businessmodel functioneert, strategisch onderzoeken.
Figuur 4: SFA-Matrix voor strategie ontwikkeling en beoordeling strategische keuzes (Johnson en Scholes)
Naast deze twee modellen zijn er nog tal van andere strategiemodellen die allemaal vanuit een ander perspectief (interne omgeving, externe omgeving, groei en ontwikkeling) de strategie van een bedrijf kritisch tegen het licht houden. In willekeurige volgorde zijn dat bijvoorbeeld het vijfkrachtenmodel van Porter (zie hierna), de groeimatrix van Ansoff, de waardestrategieën van Treacy en Wiersema, het 7 S model van McKinsey, het Abell-model, de SFA-Matrix van Johnson en Scholes, enzovoorts. De SFA-matrix bijvoorbeeld toetst je bedrijfsstrategie (opties strategie) op een drietal aspecten: de geschiktheid, de haalbaarheid en de acceptatie van je organisatiestrategie. Wil je weten hoe je het beste data kan gebruiken voor het maken van slimme keuzes? Lees onze blog “Bouw een beeldschone beslisdoos en geen kortzichtige kijkdoos“.
Wat is de strategie van een bedrijf in essentie?
Ben jij op zoek naar een model strategiebepaling? De strategieconsultants van Passionned Group hebben enkele tientallen jaren ervaring met strategiemodellen, strategie formuleren, strategy maps opstellen en de strategie executie. Ga samen met hen op zoek naar de essentie van jouw bedrijfsstrategie. Neem gerust contact met ons op voor referenties.
Strategie visualiseren
Idealiter wil je je bedrijfsstrategie in een oogopslag visualiseren op een canvas, een sjabloon of een kaart. Tijdens een strategiesessie kun je dan eenvoudig de discussie aangaan met je stakeholders. Grafische ontwerpbureaus en creatieve vormgevers spelen hier handig op in met allerlei sjablonen waarop je naar hartenlust kunt tekenen. Maar de meest beproefde en meest consistente en strakke manier om je bedrijfsstrategie te visualiseren blijft toch de strategiekaart van Kaplan & Norton.
Figuur 5: Strategiekaart van een lagekostenluchtvaartmaatschappij
Een goede strategiekaart brengt de strategische thema’s en oorzaak-gevolgrelaties in beeld. Hij laat zien welke stappen je moet zetten om de strategie te realiseren. Hierdoor wordt duidelijk welke waardepropositie de organisatie aan zijn klanten moet aanbieden. Schakel een van onze ervaren strategieconsultants in en wij beloven je een inspirerende strategiesessie waarin ook jouw bedrijfsstrategie in een oogopslag helder wordt.
Strategie voorbeelden
Nadat je de fasen van de strategiebepaling en strategieformulering hebt afgerond, volgt er een nieuwe uitdaging: hoe vertaal je je organisatiestrategie naar de werkvloer. De strategie van een bedrijf is zelfs voor de meest toegewijde werknemer vaak een ver-van-zijn-bedshow. Het helpt daarom als je je strategie en strategie organisatie intern, maar zeker ook voor de buitenwereld, in één zin of enkele woorden kan samenvatten.
Missie, visie en strategie
Een missie visie strategie model stel je in principe op voor de lange termijn. Missie, visie strategie is ook conceptueel gezien de juiste volgorde om het strategievraagstuk structureel goed aan te pakken. In de praktijk hoor je managers wel eens spreken over de visie missie strategie, maar alles begint toch echt met een mission statement zoals het officieel heet.
Een missie visie strategie voorbeeld: Unilever. Wereldwijd zet dit bedrijf haar merken in om invulling te geven aan haar missie: “duurzaam leven tot gemeengoed maken”. Het beschrijft ook haar visie in duidelijke termen: “mensen helpen er goed uit te zien, zich goed te voelen en meer uit het leven te halen”. De bedrijfsstrategie van het concern staat uitgebreid beschreven in The Unilever Compass. Zo streeft het bedrijf naar nul CO2-emissie in 2030 en naar wereldwijd 1 miljard euro omzet in plantaardig vlees en zuivelalternatieven in 2025-2027. Het strategische kompas is de opvolger van het Unilever Sustainable Living Plan (USLP) dat tien jaar eerder werd geïntroduceerd. Het illustreert dat een business strategie normaliter zeker tien tot vijftien jaar mee zou moeten gaan.
Het artikel 'De 5 slimste strategische stappen'
Nog nooit was strategie, en vooral de executie ervan, zo belangrijk als nu om strategische doelen te bereiken. Echter: onderzoek toont aan dat de meeste bedrijven falen in hun strategie. Dit artikel legt feilloos bloot welke valkuilen je moet zien te vermijden en welke stappen je zet om te komen tot een perfecte strategie executie.
Pay-off van een merk: voorbeelden strategie direct uit de praktijk
De missie van een organisatie dien je ook nog te vertalen naar de pay-off van het merk. Denk bijvoorbeeld aan Coolblue’s “Alles voor een glimlach”. Een ander business strategie voorbeeld komt uit de autowereld: “BMW maakt rijden geweldig”. Ook het strategie bedrijf voorbeeld van Pon Holdings, de glorieuze winnaar van de Dutch BI & Data Science Award 2021, spreekt tot de verbeelding. “We move you to a better world.” Niets meer en niets minder. Het is een ambitieuze strategische visie zonder opsmuk.
Bespreek een strategie van een bedrijf voorbeeld in de groep
Tijdens onze strategie opleidingen kunnen cursisten hun eigen organisatiestrategie voorbeeld inbrengen dat dan klassikaal door de docent en de medecursisten wordt besproken. Doordat de cursisten uit verschillende branches afkomstig zijn, liggen er dan afhankelijk van de groepsgrootte, opeens wel acht tot tien verschillende bedrijfsstrategie voorbeelden op tafel die in alle vertrouwelijkheid worden besproken. Daar steek je als cursist heel veel van op. Die positieve ervaringen lees je ook terug in de reviews van onze strategieopleidingen.
Welk bedrijfsstrategie voorbeeld wil jij inbrengen? Wat is een strategie voorbeeld dat jou inspireert? Welke associatie roept de trits “voorbeeld strategie bedrijf” bij jou op? De strategieconsultants en de docenten van Passionned Group zijn nieuwsgierig. Laat het ons weten.
Bottom up strategie versus top down strategie, of toch maar een combi?
De keuze van de juiste globale business strategie luistert nogal nauw. Vanuit de ivoren toren kun je als raad van bestuur top down van alles bedenken, maar als er op de werkvloer geen draagvlak bestaat, is jouw organisatie strategie alsnog gedoemd te mislukken. Bottom up strategie, top down strategie, top down bottom up strategie, top-down strategie, bottum-up strategie, alleen het nadenken over de juiste spellingswijze kan je al de nodige hoofdbrekens opleveren. En dan moet je de inhoudelijke afweging en de strategieafstemming met alle betrokkenen nog maken. Wij ontzorgen je en helpen je daarbij.
Lees ook het artikel ‘Top down & bottom up problemen en oplossingen’
Beide strategieën hebben zo hun voor- en nadelen. En zoals zo vaak ligt de waarheid in het midden. Een top down strategie verzandt vaak in machtspolitiek: de mensen op de werkvloer voelen zich al snel gepasseerd. Een bottom up strategie werkt precies de andere kant op. Ook op de werkvloer kunnen allerlei wilde ideeën ontstaan die haaks staan op de organisatiestrategie en het beleid. De directie zegt dan nee en blokkeert de besluitvorming. Met een gecombineerde top down bottom up strategie zou je wel eens het meeste effect kunnen sorteren. Raadpleeg onze strategieconsultants voor een objectief oordeel.
Naast een globale langetermijnstrategie kunnen we een aantal specifieke strategieën onderscheiden die we hieronder kort toelichten:
2. Product strategie
Een productstrategie is volgens het beroemde Ansoff-model onderdeel van een groeistrategie. Je gaat proberen om nieuwe producten of diensten te verkopen aan je bestaande klanten. We spreken dan van productontwikkeling. De bekroning op deze groeistrategie is productleiderschap volgens het bekende waardestrategieën model van Treacy & Wiersma.
Figuur 6: Bedrijfsstrategie model volgens Ansoff
Er worden innovatieve kwaliteitsproducten aangeboden tegen een hoge marge. Een klassiek voorbeeld: Apple-klanten krijgen een aanbod om naast een iPad ook een iPhone aan te schaffen en zich te abonneren op Apple Music.
Tegenwoordig is het niet meer afdoende om voor één van de vier bovenstaande specifieke strategieën te kiezen. Je moet tot een bepaald niveau van ‘alle markten’ thuis zijn. Wil je weten hoe dat precies zit? Neem dan hier contact met ons op.
Ontwikkel een Smart Strategie met data
Een slimme of smart strategie die past binnen de filosofie die Passionned Group sinds jaren hanteert is een strategie die vooral intelligent en datagedreven is. In het boek “De intelligente datagedreven organisatie” – meer dan 25.000 exemplaren verkocht – komen bijvoorbeeld de zogenoemde BI-strategie en AI-first strategie aan bod. En het boek “Datacratisch werken” staat volledig in het teken van de verbeterstrategie, strategie uitvoering en strategie bedrijven.
bestel het strategieboek ‘Datacratisch werken’
Heb je hulp nodig bij de strategie executie, strategieversnellen of zoek je professionele begeleiding bij de juiste implementatie strategie, neem contact op met een of meerdere van onze ervaren strategie consultants.
Missie visie strategie voorbeelden
Een missie visie strategie model stel je in principe op voor de lange termijn. Maar uit onderzoek van McKinsey blijkt dat de gemiddelde levenscyclus van ondernemingen zelf steeds korter wordt. Zo bedroeg de gemiddelde levensduur van bedrijven die in de Standard & Poor’s 500 zijn opgenomen in 1958 nog 61 jaar. Tegenwoordig is dat minder dan 18 jaar. De onderzoekers voorspellen dat in 2027 75% van de bedrijven die momenteel aan de Amerikaanse S&P 500 genoteerd staan, tegen die tijd zullen zijn verdwenen door overnames, fusies of faillissement. Ook de omloopsnelheid van bedrijven die aan de Nederlandse AEX genoteerd zijn, neemt gestaag af.
TIP: Stel visie, missie, strategie en je slogans regelmatig bij naar aanleiding van de tijdgeest en het marktsentiment, maar laat je niet leiden door de waan van de dag. Volkswagen bijvoorbeeld heeft door de jaren heen verschillende slogans gehanteerd om hun businessstrategie te benadrukken zoals “Das Auto”, “It’s not a car, it’s a Volkswagen” en “Volkswagen, wie anders?” Ikea vatte haar missie visie strategie model samen met slogans als “Design your own life”, “Ruimte voor ideeën” en het nogal gedurfde “Ik ben rijp voor ’n inrichting”.
Michael Porter: strategie in 10 kernbegrippen
Het gedachtegoed van strategiegoeroe Michael E. Porter, die als hoogleraar verbonden is aan de Harvard Business School, wordt wereldwijd toegepast in organisaties en gedoceerd aan universiteiten, hogescholen en uiteraard ook aan de Passionned Academy. Hieronder geven we, vrij vertaald, voor tien strategische kernbegrippen de basisopvattingen van Porter over strategie en concurrentie weer (Porter marktstrategie).
Figuur 7: Het vijfkrachtenmodel van Michael Porter
- Strategie. Porter: ‘De kernvraag bij elke strategie is: hoe bevecht ik de concurrentie?’ De essentie van strategie is volgens hem dat het management een financieel interessante positie kiest die het met recht kan claimen.
- Bedrijfsstrategie model. Porter: ‘Bedrijfsstrategie is het model dat ervoor zorgt dat het geheel van het bedrijf meer is dan de som van de delen van de businessunits.’ Hij refereert hier aan het synergieprincipe.
- Concurrentiestrategieën. Porter: ‘Een organisatie kan op drie manieren competitief voordeel behalen: producten of diensten goedkoper produceren dan de concurrent (kostenleiderschap), unieke producten of diensten leveren (differentiatie), of zich concentreren op niches in de markt (focus).’
- Ervaring en leren. Porter besteedt in zijn werk ook aandacht aan de zogenoemde leercurve en de “bredere” ervaringscurve die hij liefkozend “twee neefjes” noemt. Sommige ondernemingen genieten nu eenmaal bepaalde kostenvoordelen vanwege een unieke technologie, toegang tot superieure grondstoffen, cruciale distributiekanalen, scherp ingekochte voorraden of patenten.
- Generieke strategie. Porter: ‘Organisaties moeten kiezen voor een van de drie generieke concurrentiestrategieën.’ Volgens Porter is een combinatie van concurrentiestrategieën uitgesloten. Het leidt tot een zogenoemd “stuck in the middle” scenario dat weinig perspectief biedt op een winstgevende marktpositie.
- Porter over strategische innovatie. Porter stelt dat innovatie de centrale spil is van economische welvaart. Nieuwkomers in een bedrijfstak kunnen afhankelijk van de bestaande toetredingsbarrières een duurzaam concurrentievoordeel behalen door te innoveren. Porter: ‘If all you’re trying to do is essentially the same thing as your rivals, then it’s unlikely that you’ll be very successful.’ Met andere woorden: copy cat of na-aapgedrag bij de strategievorming zet geen zoden aan de dijk. Nieuwkomers zullen met een unieke propositie een bedrijfstak moeten ontwrichten.
- Porter groeistrategie. Porter: ‘Het geheim van groei en overleven is een positie die minder kwetsbaar is voor een frontale aanval van al of niet gevestigde tegenstanders, en minder kwetsbaar voor uitholling door kopers, leveranciers en substituten’. Zo’n positie kan volgens hem op vele tactieken berusten: hechte relaties met favoriete klanten, productdifferentiatie (effectief dan wel psychologisch) via marketing, voor- of achterwaartse integratie of technologisch leiderschap.
- Organisatiestrategie Porter. Een van de beroemdste quotes van Michael Porter over organisatiestrategie gaat over het maken van keuzes: ‘You can’t be all things to all people. Strategy is about making choices, trade-offs; it’s about deliberately choosing to be different.’ Met andere woorden: met je organisatiestrategie baken je een gebied af waarin je als bedrijf uniek en onderscheidend wilt zijn.
- Positioneringsstrategie. Porter: ‘Kennis van strategie ontwikkeling en de onderliggende oorzaken van concurrentiedruk verschaft de basis voor een strategisch actieplan.’ Zij tonen volgens hem de kritieke sterke en zwakke punten van het bedrijf, sturen de positionering van het bedrijf in de bedrijfstak, maken duidelijk welke strategische veranderingen het meest opleveren en tonen de sectorontwikkelingen die van belang kunnen zijn, als kans of als dreiging.
- Winstgevendheid. Porter: ‘De winstgevendheid van een bedrijfstak wordt bepaald door de sterkste concurrentiekracht of -krachten.’ In zijn zogenoemde vijfkrachtenmodel (model van Porter strategie) strijden nieuwe toetreders, huidige concurrenten, leveranciers en klanten met onderhandelingsmacht en aanbieders van substituutproducten om winstmarges.
Bron: Concurrentiestrategie, Micheal Porter, 2011
Laat je adviseren over de theorie en strategie van Porter
Wil je meer weten over Porter, marktstrategie en andere strategische of operationele vraagstukken? De consultants van Passionned Group gebruiken de management strategieën van Porter in het kader van hun advisering. Informeer naar de mogelijkheden en beschikbaarheid.
Strategie executie en het strategie implementatie traject
Het begrip strategie-executie klinkt vanwege onbedoelde associaties misschien wat vreemd in de oren, maar zowel in het Engelse als in het Nederlandse managementjargon betekent “execution” of “executie” “gewoon” je strategie uitvoeren of je strategie implementeren.
Tussen de strategieformulering en de strategie executie gaapt meestal een kloof. In de dagelijkse praktijk is het namelijk nog niet zo makkelijk om je strategie, je business innovatie je ondernemingsplan of startup standvastig en consistent te implementeren. De strategie-executie mag je dus nooit onderschatten. Er zijn zelfs auteurs (zoals Pijl, J. 2017) die stellen dat strategie volledig samenvalt met de executie: strategie = executie. Strategie executie moet je volgens hem dan niet zien als een vak, discipline of trucje, maar als een kerncompetentie.
Strategie-executie
Organisaties zijn echter geneigd om die kerncompetentie bij één persoon neer te leggen: de implementatiemanager. Als het gaat om de invoering van een nieuw informatiesysteem, zoals ERP of ETL, hoeft dat geen probleem te zijn. Maar bij het uitvoeren van een volledig nieuwe bedrijfsstrategie kan dat problematisch zijn.
Figuur 8: De OODA-loop van John Boyds ondersteunt en versnelt de strategie executie
OODA-loop ondersteunt strategie executie
De OODA-loop van John Boyds, waarbij je de cyclus strategie doorloopt door te observeren, oriënteren, beslissen en te handelen, kan je strategie-executie en het leerproces ondersteunen. Je positioneringstrategie heeft meestal een lange looptijd. Een nieuwe, tussentijdse oriëntatie kan heel goed leiden tot een aanpassing van je strategie en positionering. Zo bouw je een nieuwe mentale voorstelling op waarmee je je strategie actualiseert en de strategie-executie versnelt (strategieversnellen).
Managementboeken over bedrijfsstrategie
Hele bibliotheken zijn er volgeschreven over het thema strategie, bedrijfsstrategie en strategie executie. Mintzberg, strategie en Porter vormen een drie-eenheid waar hele generaties managers mee zijn opgegroeid. Wij hebben vier klassiekers voor jou geselecteerd:
- De wendbare organisatie: het handboek met alle tools voor de strategie-ontwerpfase, implementatie- en realisatiefase. Veel aandacht voor strategiekaarten, KPI’s en de benodigde kritieke competenties. Start met De wendbare organisatie.
- Strategy Safari: een prikkelend, onconventioneel boek over strategievorming waarin de auteurs tien belangrijke denkrichtingen in strategisch management evalueren. Bekijk hier het Strategy Safari-boek.
- Competitive Strategy: een klassieker met alle technieken die managers nodig hebben om een bedrijfstak of individuele concurrent te analyseren en belangrijke strategische beslissingen te nemen. Open het boek ‘Competitive Strategy’.
- De intelligente, datagedreven organisatie: uniek handboek over Artificial Intelligence, BI en Data Science. De auteur reikt je een compleet recept en strategie aan om jouw organisatie in 10 stappen datagedreven te maken. Bestel het boek ‘De intelligente datagedreven organisatie’ hier.
Ondersteuning bij bedrijfsstrategie en ontwikkeling
Strategie management en herijking strategie zijn regelmatig terugkerende thema’s tijdens vergaderingen met stakeholders zoals aandeelhouders, commissarissen, analisten, klanten en pers. Zo verzamelt de raad van bestuur of directie waardevolle feedback over de vraag hoe de buitenwereld tegen de strategische koers van de organisatie aankijkt.
Passionned Group biedt “ondersteuning bedrijfsstrategie” aan als laagdrempelige dienst. Zo organiseert zij regelmatig in opdracht van klanten strategiesessies voor onder andere (middel) grote familiebedrijven, overheidsinstellingen, zoals grotere gemeentes, maar ook corporates.
Advies & strategie: verschillende opties strategie
Wil jij ook in-company of op locatie een inspirerende strategiesessie organiseren met externe ondersteuning van onze strategiespecialisten? Of wil je direct strategisch advies of inzicht krijgen in alle beschikbare strategische opties, neem contact met ons op en informeer naar enkele van onze referenties.
Over Passionned Group
Passionned Group is dé specialist in het formuleren, visualiseren en implementeren van slimme bedrijfsstrategieën. Onze ervaren en gepassionneerde strategieconsultants helpen kleinere en grotere organisaties (MKB+) bij de kanteling naar een intelligente, datagedreven organisatie. Om het jaar organiseren wij de Dutch BI & Data Science Award™. Veelgestelde vragen
Reviews over Strategie
Recentelijk heb ik het genoegen gehad om samen te werken met Passionned Group, Daan van Beek. Ik ben zeer tevreden over mijn ervaring. Wat ik met name waardeer aan Daan is zijn betrokkenheid en toewijding aan het delen van kennis. Hij gaat verder dan alleen de basis en zorgt ervoor dat je daadwerkelijk inzicht verwerft in de onderwerpen waaraan je werkt.
Nogmaals bedankt Daan!
